आपत्कालीन वैद्यकीय वाहतूक सेवा नेहमीच वेळेवर उपलब्ध होईल असे नाही. अशा वेळी पोलिस, अग्निशमन दल आणि एकूणच समाजाला अपघाताच्या जागी प्रथमोपचार पुरवण्याचे प्रशिक्षण द्यायला हवे. हे प्रशिक्षण अॅडव्हान्स्ड ट्रॉमा लाइफ सपोर्टच्या तत्त्वांवर आधारित असते.
- अपघातग्रस्त व्यक्तींच्या श्वासोच्छ्वासामध्ये दूर करण्याजोगा कोणताही अडथळा असल्यास तो दूर करावा.
- अपघातग्रस्ताचे शरीर योग्य स्थितीमध्ये ठेवून अॅस्पिरेशन म्हणजे नाकातोंडात रक्त आदी जाऊन श्वास कोंडण्याची शक्यता दूर करावी.
- अपघातग्रस्त व्यक्तीची मान हलवणे टाळावे. त्याऐवजी मानेला दोन्ही बाजूंनी एखाद्या गोष्टीचा आधार देऊन ती एका जागी स्थिर राहिल असे पाहावे.
- जबरदस्तीने हेलमेट काढण्याचा प्रयत्न करू नये. तसे केल्याने मानेची अकारण हालचाल होईल.
- अपघातग्रस्त व्यक्तीचा श्वसनमार्ग मोकळा असूनही ती श्वास घेत नसेल, तर तिला उपलब्ध असल्यास ऑक्सिजन द्यावा.
- रुग्णाची नाडी जाणवत नसेल, तर अशा व्यक्तीला एक्स्टर्नल कार्डिअॅक मसाज पुरवावा.
- रक्तस्राव होत असलेल्या भागावर थेट दाब देऊन रक्तस्राव थांबवावा. एखादा अवयव मोडला असेल, तर त्याजागी स्प्लिंट किंवा आधाराची फळी बांधावी.
- अपघातग्रस्त किती शुद्धीत आहे, त्याच्या अवयवांमध्ये किती ताकद या गोष्टींचे ढोबळ मूल्यमापन करावे. ते पुढे रुग्णाच्या प्रगतीविषयी आणि वैद्यकीय स्थिती ढासळल्यास त्याविषयी निर्णय घेताना उपयुक्त ठरू शकते.
- रुग्णाला पांघरुणामध्ये गुंडाळून त्याचे थंडीपासून संरक्षण करावे आणि कोणतीही अवाजवी हालचाल न करता त्याला सुरक्षितपणे हलवावे.
- योग्य त्या आरोग्यकेंद्राला आधीच सूचना देऊन ठेवाव्यात. रुग्णाला तातडीने रुग्णालयात हलवण्यासाठी आवश्यक ते सर्व प्रयत्न करावेत. जवळपासच्या आपत्कालीन सेवांचे संपर्क क्रमांक हाताशी ठेवणेही गरजेचे आहे.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट